Mindfulness based stress reduction in het onderwijs
| Dit is een pagina van actieve leden in het werkveld onderwijs |
Welkom bij de Werkgroep Onderwijs van VMBN !
Hartelijk welkom op de pagina van de Werkgroep Onderwijs van de VMBN.
- Doel van de Werkgroep Onderwijs
- Mindfulness Based Stress Reductie (MBSR-) training
- Waarom mindfulness in het onderwijs?
- Maximaal Mindful School
- Meer informatie en contact
Doel van de Werkgroep Onderwijs
Het uiteindelijke doel is om een goede leeromgeving te creëren binnen de scholengemeenschap, door docenten, overige personeel en ouders een 8-weekse Mindfulness Based Stress Reduction (MBSR-) training aan te bieden en te motiveren om mindfulness in de klas te brengen.
De docenten kunnen worden ondersteund met intervisie, ook kunnen zij hulp krijgen van een Mindfulness Coach, die ervaring heeft met het aanbieden van mindfulness in de klas.
Onze missie is krachtig en helder: we willen zoveel mogelijk docenten een 8-weekse MBSR-training laten volgen en laten onderhouden.
Mindfulness Based Stress Reductie (MBSR-) training
De MBSR-training vormt de essentiële sleutel tot bewustzijn en zelfregulatie. Het gaat over het cultiveren van moment-tot-moment aandacht, zonder oordeel, en het vermogen om met openheid en acceptatie te reageren op alles wat het leven ons biedt.
Dit cultiveren kan geleerd worden in de MBSR-training, een beproefde 8-weekse training. Met deze training worden de basisvaardigheden getraind, zodat je onder alle omstandigheden mindful kan blijven, dus niet alleen als de zon schijnt en je wind mee hebt en je je toch al prettig voelt. ‘Mindful zijn’ is te vergelijken met conditie: je kan het trainen en als je een goede basis hebt en van de voordelen profiteert, dan wil je dat graag behouden
Talloze studies hebben aangetoond dat de MBSR-training op scholen leidt tot aantoonbare voordelen zoals verbeterde concentratie, vermindering van stress en angst en zelfs verhoging van academische prestaties. Dit is niet alleen van invloed op de leerlingen, maar draagt ook bij aan een positieve werksfeer en productiviteit onder docenten en schoolpersoneel.
Zie ook de pagina VMBN & Wetenschap.
Waarom een 8-weekse MBSR-training?
De training duurt 8 weken. Deze tijd is nodig om diverse mindfulness technieken in het dagelijks leven vorm te geven en in te bedden.
De training inkorten leidt tot teleurstellingen, omdat dit bewezen ineffectief is. Ons voorstel is om de training bij alle volwassenen binnen de school aan te bieden. Hoe meer mensen de training doen, des te sterker het draagvlak voor mindfulness.
De training werkt preventief voor betere fysieke en mentale gezondheid. Dit heeft een positief effect op het ziekteverzuim. In het algemeen ontstaat een beter werkklimaat met gemotiveerde en enthousiaste mensen.
Vanuit deze houding is het niet moeilijk om mindfulness in de lessen te integreren, door korte oefeningen met leerlingen te doen.
Waarom mindfulness in het onderwijs?
Bekijk hieronder ook het filmpje waarin Jolanda Naaktgeboren (actief lid werkgroep Onderwijs) wat mindfulness kan betekenen in het onderwijs:
Algemene voordelen van MBSR in het onderwijs:
- Verbetering van het leerproces: Een kalm brein bevordert aantoonbaar het menselijk leerproces, waardoor mindfulness vanaf jonge leeftijd cruciale technieken biedt voor het creëren van een kalm brein.
- Bewustwording van grenzen: Het helpt personeel en leerlingen om bewust te worden van hun grenzen en deze te respecteren.
- Emotie-regulatie: Het aanleren van het emotie-regulatiesysteem is essentieel, zowel voor situaties in de klas als daarbuiten.
- Positief effect op de werksfeer: Mindfulness heeft een significant positief effect op de mentale gezondheid, inclusief een verbeterde werksfeer voor zowel personeel als leerlingen.
- Concentratie en preventie: Het bevordert de concentratie en biedt een preventieve werking tegen stressgerelateerde klachten en burn-out, door de bewustwording van automatische reacties en patronen.
- Vroegtijdige herkenning van problemen: Het draagt bij aan het vroegtijdig herkennen van verslaving, sociale angsten, FOMO, en (cyber)pesten e.d.
Voordelen voor onderwijspersoneel
Voor onderwijzend personeel kan een Mindfulness Based Stress Reduction (MBSR-) training de mentale gezondheid voor zowel de docent zelf als ook diens leerlingen op verschillende manieren bevorderen:
- Stressreductie: Tijdens deze 8-weekse mindfulnesstraining leren docenten zich bewust te worden van hun automatische patronen, in gedrag en reactie. Hierdoor kunnen ze in de lessen en in contact met leerlingen, ouders en collega’s meer vanuit een bewuste keuze reageren. Dit reduceert stress bij henzelf en bij de leerlingen/studenten.
- Verbeterde focus: Ook bevordert het de focus tijdens de lessen, waardoor er makkelijker gewerkt kan worden.
- Betere grensbewaking en creativiteit: Het helpt bij het bewaken van grenzen, wat leidt tot meer creativiteit en vitaliteit.
- Goede zelfzorg: Mindfulness draagt bij aan goede zelfzorg voor het onderwijzend personeel en dit komt daarmee indirect ook ten goede aan studenten of leerlingen.
Lees hier het artikel over wetenschappelijk onderzoek naar mindfulness op de werkvloer.
Voordelen voor leerlingen/studenten
Op een school waar mindfulness onderdeel is van het lesprogramma, leert een kind al op jonge leeftijd waardevolle vaardigheden. Zoals:
- het herkennen en aangeven van grenzen, bij zichzelf en bij de ander.
- het reguleren van emoties.
- het verwerven van eigenwaarde.
- het versterken van de veerkracht.
- het helpt leerlingen te focussen op hun taak.
Verder helpt mindfulness leerlingen zelfcompassie te ontwikkelen; ze leren vriendelijker met zichzelf (en daardoor ook vriendelijker met hun klasgenoten) om te gaan. Zo leren ze ook beter omgaan met tegenslagen of vervelende situaties. Mindfulness is eerst ervaren, van daaruit groeit het inzicht en dan volgt het handelen. De onderwijskracht zal het geleerde direct kunnen toepassen in het contact met de leerling/student, die daardoor meer gezien en gehoord wordt.
‘Maximaal Mindful School’
De werkgroep Onderwijs wil bereiken dat uiteindelijk iedere leerling/student de basisprincipes van mindfulness zo jong mogelijk aanleert en dat het gebruik van de basisprincipes blijvend ondersteund wordt om het brein ‘in conditie’ te houden. De werkgroep noemt deze missie ‘Maximaal Mindful School’. Onderwijsinstellingen die actief aan het mentale welzijn van studenten willen bijdragen kunnen terecht bij de werkgroep Onderwijs. De werkgroep geeft informatie over evidence based methodes en over goed opgeleide mindfulnesstrainers die actief zijn in het onderwijsveld. Ook benoemt de werkgroep kwaliteitskenmerken voor trainers en methodes. Zo krijgen onderwijsinstellingen direct toegang tot mindfulness-experts in het onderwijs.
In diverse landen, waaronder Nederland, zijn er steeds meer scholen waarvan de leerlingen elke dag een portie mindfulness krijgen. En dat bevalt de meeste kinderen erg goed. Bekijk hieronder het filmpje van het jeugdjournaal:
Hoe word je een Maximaal Mindful School?
Het implementeren van mindfulness binnen een school vereist een gestructureerde aanpak en toewijding over een periode van minimaal één jaar. Bij dit proces adviseert de werkgroep Onderwijs graag over de benodigde stappen om de status van een Maximaal Mindful School te bereiken. Onderaan deze pagina vind je de contactgegevens.
Zoek je een gekwalificeerde trainer, kijk dan in overzicht van ervaren mindfulnesstrainers op de VMBN-website.
Basisprincipes van een Maximaal Mindful School
De kern van een Maximaal Mindful School ligt in het verankeren van specifieke cultuurkenmerken binnen de schoolgemeenschap. Deze kenmerken omvatten houdingskwaliteiten zoals:
– Niet oordelen
– Geduld
– Niet streven
– Vertrouwen
– Frisse blik
– Loslaten
– Accepteren
– Vriendelijkheid
– Onbaatzuchtigheid
– Dankbaarheid
Deze principes vormen het fundament voor het creëren van een ondersteunende en voedende omgeving.
- Algemene MBSR-training voor onderwijspersoneel: Het traject begint met een 8-weekse Mindfulness-Based Stress Reduction (MBSR-) training voor het onderwijspersoneel. Dit heeft al succesvolle resultaten opgeleverd op verschillende pilotscholen.
*Voor de financiering van deze training kan soms een beroep worden gedaan op subsidies, zoals NPO-gelden of uit het (persoonlijke) opleidings- of ontwikkelingsbudget.
- Docentgerichte training: Na de algemene MBSR-training volgt een specifieke training voor docenten, afgestemd op de behoeften van hun leerlingen. Voor informatie over de mogelijkheden voor jouw specifieke school, wordt aangeraden contact op te nemen met de Werkgroep Onderwijs.
- Voortdurende oefening en uitdraging: Het is essentieel dat na de initiële trainingen, mindfulness actief wordt beoefend en uitgedragen binnen de school. Dit kan door dagelijkse routinehandelingen mindful uit te voeren, de eigen meditatiepraktijk te onderhouden, en regelmatig mindfulnessoefeningen te integreren in de klas. Een jaarlijkse stilte-oefendag of nascholingsdag is een uitstekende manier om mindfulness binnen de school levend te houden.
Betrokkenheid van de schoolgemeenschap
Een succesvolle transitie naar een Maximaal Mindful School vereist de actieve betrokkenheid van het bestuur, onderwijspersoneel en leerlingen/studenten. Het inbedden van mindfulness in het fundament van de schoolcultuur helpt technieken te transformeren in goede gewoonten, wat een positieve impact heeft op de algehele schoolomgeving.
Door deze gestructureerde aanpak te volgen, kunnen onderwijsinstellingen een omgeving creëren die bevorderlijk is voor de mentale gezondheid en het welzijn van alle betrokkenen, met langetermijnvoordelen voor zowel individuen als de schoolgemeenschap als geheel.
Als MBSR-trainer meewerken aan Maximaal Mindful School
We zoeken enthousiaste VMBN-leden die werken in het onderwijs of daar affiniteit mee hebben. Samen kunnen we mindfulness nog verder brengen binnen het domein onderwijs. Ben jij een ervaren VMBN gecertificeerde MBSR-trainer met minstens 3 jaar ervaring in het geven van de MBSR? En heb je aantoonbare affiniteit met het onderwijs (PO/VO/MBO/HBO/WO), dan komt de werkgroep onderwijs graag met je in contact.
Meer informatie en contact
PO – primair onderwijs: Corrie Vermeer
VO – voortgezet onderwijs: Jolanda Naaktgeboren
MBO – middelbaar beroepsonderwijs: Esther Helgers-Geelen
HBO/WO – hoger beroeps- en wetenschappelijk onderwijs: Gill Bollegraf
Dit is een levend document!
Disclaimer: Er kunnen geen rechten aan de informatie op deze pagina worden ontleend. Hoewel de VMBN zorgvuldigheid in acht neemt bij het samenstellen en onderhouden van haar website en daarbij gebruik maakt van bronnen die betrouwbaar geacht worden, kan de VMBN niet instaan voor de juistheid, volledigheid en actualiteit van de informatie op deze pagina. De VMBN wijst iedere aansprakelijkheid ten aanzien van de juistheid, volledigheid, actualiteit van de geboden informatie uitdrukkelijk van de hand.
