Studie aandachtsfocus en open monitoring
Aandachtsfocus en ‘open monitoring’ als afzonderlijke ingrediënten in op mindfulness-gebaseerde interventies: een gecontroleerde vergelijkende studie
In de standaard MBSR/-CT maakt beoefening van aandacht met een specifieke focus (zoals op de ademhaling, het lichaam) naast beoefening van aandacht met ’open monitoring’ geïntegreerd deel uit van de training. Deze twee strategieën voor het reguleren van aandacht worden in verband gebracht met verschillende mechanismen: ‘focussed attention’ (FA) met het cultiveren van kalmte en stabiliteit van de geest en het verminderen van hardnekkige gedachten en emoties, en open monitoring (OM) met non-reactief gewaarzijn, in het bijzonder van automatische cognitieve en emotionele interpretaties van opgemerkte stimuli. Om meer zicht te krijgen op de differentiële effecten van deze trainingsonderdelen gedurende de training is het zinvol om deze apart aan te bieden te onderzoeken.
In de gerandomiseerde studie van Britton e.a. werden drie achtweekse trainingen met elkaar vergeleken: een standaard MBCT, een training waarbij uitsluitend aandachtsbeoefening via FA werd aangeboden en een training waarin alleen met OM werd geoefend. Alle overige ingrediënten en materialen van de training werden zoveel mogelijk equivalent gehouden. Ook werden trainerskarakteristieken (zoals ervaring, meditatietraditie) zoveel mogelijk tussen de groepen gebalanceerd. De deelnemers waren in de leeftijd tussen 18 en 65 jaar en waren representatief voor Amerikaanse deelnemers aan standaard trainingen, waarbij ook mensen met lichte tot matig ernstige mentale problematiek konden meedoen. In totaal werden 104 personen geïncludeerd, verdeeld over de drie groepen.
Na acht weken werden de groepen op een groot aantal uitkomsten vergeleken. Er waren tussen de groepen bij de aanvang geen verschillen op deelnemersniveau, en was de structuur van de trainingen en de participatiegraad globaal gezien vergelijkbaar. In vergelijking met de FA groep bleek de OM, zoals verwacht, beter in staat om opkomende emoties te benoemen en gedachten te labelen. Alle groepen scoorden hoger op non-reactiviteit (onderdeel van de Five-Facets Mindfulness Scale), waarbij de OM groep de hoogste score liet zien. Anderzijds scoorden deelnemers in de FA groep aanmerkelijk hoger op het focussen op de ademhaling bij opkomende negatieve emoties, het focussen van de aandacht en het ‘shiften’ van aandacht. De MBCT groep nam in deze vergelijking doorgaans een tussenpositie in.
Deze studie laat fraai zien dat het mogelijk is om gespecialiseerde trainingsprogramma’s te ontwerpen en te valideren, waarbij de focus gelegd wordt op één van de veronderstelde actieve ingrediënten van een standaard achtweekse training. Hierdoor wordt het mogelijk om de selectieve bijdrage van dergelijke onderdelen op de (klinische) uitkomst in interventiestudies beter te evalueren. Dit zou in de toekomst kunnen bijdragen aan het ontwikkelen van een meer gedifferentieerd interventieaanbod (‘personalized medicine’), waarbij de vorm van de training beter is afgestemd op de behoeften van de doelgroep. De aanpak vergt wel een kritisch ontwerp van dergelijke studies (met actieve controlegroepen) en stelt hoge eisen aan de ervaring van de participerende trainers.
Namens de Wetenschapscommissie van de VMBN,
Martin van Boxtel
Referentie
Britton, W. B., Davis, J. H., Loucks, E. B., Peterson, B., Cullen, B. H., Reuter, L., et al. (2017). Dismantling Mindfulness-Based Cognitive Therapy: Creation and validation of 8-week focused attention and open monitoring interventions within a 3-armed randomized controlled trial. Behaviour Research and Therapy, 1–16. http://doi.org/10.1016/j.brat.2017.09.010
